Urrejtja ndaj shqiptarëve në Serbi ende s’ka vdekur, nuk e dimë se kur do të ndodhë

Albanofobia në Serbi nuk ka vdekur dhe nuk e dimë se kur do të jetë. Dhe çfarë ndjesie jashtëzakonisht të çuditshme frike, përbuzjeje dhe urrejtjeje ndaj shqiptarëve, në një vend dhe në një shoqëri që dëshiron formalisht një Kosovë me shumicë shqiptare në përbërjen e saj, apo jo? Apo Serbia, sipas zakonit të vjetër, e dëshiron Kosovën – por pa shqiptarë të Kosovës?

Në të vërtetë, në faqen e parë të gazetës Informer pro regjimit dhe në të gjitha stendat e gazetave në Serbi, kohët e fundit u shfaq titulli: ‘Perëndimi i ka mohuar vizat një vendi të rremë. Evropë, ja Shiptari! Çojini të gjithë në BE!” Prit, çfarë? A nuk është qëllimi i politikës shtetërore të riintegrojë shqiptarët në Serbi?

Pse Informer përdor fjalë fyese për t’i dëbuar nga Kosova në Evropën e urryer? Çfarë rrëmuje është kjo në kokën tuaj?

Tabloidët janë, në fakt, një vazhdim i luftës me mjete të tjera. Si argument për pavarësinë e Kosovës nga Serbia, kryeministri i Kosovës Kurti duhet ta tregojë këtë faqe të parë në Bruksel.

Kjo, dhe të tjera të panumërta. Shqiptarët vazhdimisht paraqiten si ‘Shiptari’ në gazetat e lartpërmendura, si në ‘Shiptari duan të zhdukin Serbët’, ‘Shiptari po përgatitet për luftë’, ‘Shiptari po përgatit sulme terroriste në të gjithë Evropën’, ‘Shiptari janë krejtësisht të çmendur’ , e kështu me radhë në tabloidë.

Sipas një studimi, Informer ka publikuar 20 tekste me fjalën poshtëruese “Shiptar” vetëm në janar 2017. Dhe po, njëherë e përgjithmonë, termi është i vrazhdë dhe fyes, edhe pse Shqiptarët ndonjëherë përmenden me një emër të ngjashëm (Shqipetar).

Pothuajse njësoj si termi ‘zezak’, i cili është po aq fyes dhe racist, edhe pse disa zezakë amerikanë e quajnë njëri-tjetrin kështu. Por imagjinoni që New York Times të thotë në faqet e saj të para se “zezakët po përgatiten për luftë”, “zezakët duan të zhdukin amerikanët”, “zezakët po çmenden plotësisht” ose “Evropë, ja ku vijnë zezakët”?

“Njerëzit e pyllit”: Le të përpiqemi të jemi racional dhe të mos emocionohemi. Nëse do të ishit shqiptarë të Kosovës – a do të dëshironit të jetonit në një vend, media dhe mjedis të tillë social? Sipas një sondazhi të Institutit të Shkencave Sociale (2020), vetëm një e treta e serbëve (31%) do të pranonin martesën me një burrë apo grua shqiptare.

Dhe 24 për qind e serbëve do të pranonin që një shqiptar të ishte President i Serbisë. Kjo na tregon pothuajse gjithçka për të ardhmen tonë të përbashkët. Kujtojmë trajtimin e një shqiptari të vetëm, Shaip Kamberit nga Bujanoci, në Kuvendin e Serbisë (arrestimin e tij e ka kërkuar nënkryetari i këtij të fundit).

Çfarë do të bënit nëse do të ishin tridhjetë apo pesëdhjetë? Dhe kryeministrja Brnabić tha në vitin 2019 se “Prishtina nuk po mendon racionalisht” dhe se “keni të bëni me njerëz që fjalë për fjalë kanë dalë nga pylli”. Edhe pse me siguri kishte për qëllim ish-pjesëtarët e UÇK-së, kjo është tregues i një pikëpamjeje (shumë) të gjatë të shqiptarëve si barbarë irracionalë dhe përtej qytetërimit.

Shqiptarët e Kosovës më pas u përgjigjën në rrjetet sociale me humor dhe hashtags sarkastik “Ne jemi tani jashtë pyllit” (#LiterallyFromtheWoods) dhe “Njerëzit nga pylli” (#PeopleFromtheWoods), së bashku me selfie para disa pemëve.

Serbët e maskuar: Dhe nuk është e djeshme, dhe ky është i gjithë arti.

Një tjetër kryeministër i Serbisë Vladan Gjorgjeviq (1897-1900) i përshkroi shqiptarët si njerëz të egër dhe fisnorë që nuk kishin histori dhe ishin të papërshtatshëm për një vend. Në terma vdekjeprurës dhe racialisht serioze, Gjorgjeviq pohoi se shqiptarët janë “lëkurë të kuq evropianë” që “flenë në pemë me bishtin e tyre të ngjitur”. Si në Qeveri ashtu edhe në Akademinë Serbe.

Presidenti i saj, shkencëtari i njohur Jovan Cvijiq, i ka përshkruar shqiptarët e Kosovës si “serbë të neveritshëm dhe të fshehur”. Dhe ai këmbënguli në mënyrë super-shkencore se Serbia duhej të dilte në det nëpërmjet Shqipërisë (portit të Durrësit) “për nevojat e jetës”, duke nxjerrë harta të ndryshme gjeografike dhe etnografike me atë rast madhështor serb. Epo, është ai Cvijic në kartëmonedhën tonë prej 500 dinarësh, në vendin në të cilin do të donim të sillnim shqiptarët. Por si, ju lutem?

Politikat e kolonizimit: Nëse, për shembull, në vitin 1937 akademiku Vaso Čubrilović shkroi një memorandum për qeverinë në të cilin propozonte hapur spastrimin e plotë etnik të Kosovës nga shqiptarët. Shqiptarët për të janë një “element armiqësor dhe i huaj”, prandaj ai kritikon metodat “perëndimore” në trajtimin e problemeve etnike dhe propozon arrestime, pastrimin e varrezave, prerjen e pyjeve dhe lirimin e qenve, d.m.th. represioni.

Në vitin 1939, Ivo Andric, ambasador në Berlinin nazist, shkroi esenë e tij për zgjidhjen e “çështjes shqiptare” me asimilim dhe emigracion, për daljen e Serbisë në detin. Sipas Dimitrije Tucovic (1914), shtypi shovinist në Serbi përhapi stereotipet e shqiptarëve si barbarë dhe njerëz që duhet të qytetërohën.

Dhe po, kolonialist të ndryshëm, anglezë, francezë dhe spanjollë, amerikanë dhe rusë, kishin qëndrime të ngjashme raciste. Por edhe ne në Serbi, me një politikë aktive të kolonizimit, represionit dhe aparteidit.

Shënim: nëse e mendojmë këtë si një të kaluar të shëmtuar raciste dhe koloniale, le të mendojmë dy herë. Shpejt përpara disa dekada dhe SANU nxori një Memorandum (1986) në të cilin shqiptarët e Kosovës paraqiten si vrasës dhe përdhunues të egër që persekutojnë popullin serb.

Në vitin 1981, Serbia përdori gjithashtu forcën pas një demonstrate duke kërkuar që Kosova të bëhej republika e shtatë dhe shqiptarët kombi përbërës i RSFJ-së. Në atë kohë u vranë dhjetëra shqiptarë, u shpall gjendja e jashtëzakonshme me tanke dhe mbi 4000 shqiptarë u arrestuan dhe u dënuan me burgim.

Ndërsa Dobrica Ćosić, akademik, president i parë i RFJ-së dhe i ashtuquajturi “babai i kombit”, shkruante për shqiptarët e Kosovës në vitin 1999: “Kjo mbetje sociale, politike dhe morale e Ballkanit fisnor barbar merr Amerikën dhe Evropën si aleatë kundër popullit më demokratik, më të qytetëruar, më të ndritur ballkanik – popullit serb”.

Të vetmit epitete që u atribuohen shqiptarëve të Kosovës në gjuhën e urrejtjes së Çosiqit janë ato të ‘terroristëve shiptarë’, trafikantëve të drogës dhe organeve njerëzore. Sikur të mos ishin njerëz, por – njerëz nga pemët.

Nënë Tereza në vend të Cvijic: Nëse Serbia do të ishte serioze për politikën “Kosova është Serbi”, në vend që ta shtypte atë në bluza për ekstremistët e djathtë, do të sillej shumë ndryshe. Për shembull, gjuha shqipe do të mësohej në shkollat në Serbi. Dhe presidenti Vuçiq do të mburrej në Instagram se po e studion në mënyrë aktive.

Do të shënonim varreza masive, do të flisnim për frigoriferë dhe do të kërkonim falje për krimet e luftës të regjimit të Millosheviqit. Do të ndryshonim kushtetutën dhe do ta ripërcaktonim Serbinë si vend të serbëve, shqiptarëve dhe të gjithë popujve të tjerë. Do të përktheshim libra të shkrimtarëve dhe shkencëtarëve të Kosovës.

Banka Kombëtare e Serbisë do ta zëvendësonte kartëmonedhën me Cvijic me Nënë Terezën (ose Ibrahim Rugovën).

Gjithashtu do të bënim tifo për sportistët kosovarë xhudistet Majlinda Kelmendi dhe Distria Krasnici dhe futbollistë Djaka e Shaqiri. Radio stacionet do të transmetojnë gjithashtu muzikë popullore nga Kosova dhe koncerte nga Dua Lipa dhe Rita Ora do të organizoheshin në Beograd.

Sepse e gjithë kjo do të thotë se ne jemi vërtet seriozë për Kosovën (të mbetur) pjesë e Serbisë dhe se po u ofrojmë shqiptarëve një dorë të sinqertë pajtimi. E pamundur? E pamendueshme? Ndoshta është. Por pikërisht kjo është arsyeja pse Kosova në Serbi është paksa e paimagjinueshme – pa luftën dhe eksodin që kërkon Informer.

Dhe nëse Kosova nuk merr kurrë një karrige në Kombet e Bashkuara apo një flamur në shtizën e flamurit në East River, pyetja tjetër mbetet. Çfarë kemi bërë ne si shoqëri që shqiptarët të jenë qytetarë të barabartë dhe të pranuar të republikës sonë?

Në vend të dehumanizimit kolonial dhe racist si terroristë në detyrë, tregtarë droge, bukëpjekës, me bishta apo nga pemët? Pse nuk ka “lidhje të veçanta” me këta njerëz kur ata hyjnë në kolegj ose kur marrin trajtim në qendrat klinike? A duhet të pyesim veten pse shqiptarët e Kosovës nuk duan të jetojnë në Serbi? Dhe a e dëshirojmë sinqerisht këtë – ne vetë?

Në fund të fundit, cilët janë sot të vetmit “indian” europianë të paaftë për një shtet të organizuar, në mosmarrëveshje të thellë me vlerat e modernitetit dhe Perëndimit? Iluminizëm, laicizëm dhe shtet ligjor, në vend të sundimit të lidhjeve farefisnore, korrupsionit partiak, krimit fisnor dhe mbështetjes për Rusinë? Kush është “mbetje morale” i Ballkanit? Shqiptarët e Kosovës apo tabloidet serbe?